Ik vond dit ook een van de indrukwekkendste boeken die ik de afgelopen tijd heb gelezen (ik las hem al eerder maar hij staat zeker in mijn top 5 van boeken uit 2019). Ik vond het ook heel fijn dat het boek eigenlijk vrij feitelijk blijft. Zo spreekt het verhaal voor zich. Dat verhaal is namelijk al indrukwekkend genoeg zoals het is, en ik had het vervelend gevonden als dat dan te dramatisch was aangezet. Ik vond het alwetend perspectief ook een hele goede keuze voor dit boek. De schrijfster geeft soms al iets weg over het vervolg, maar dat maakt juist ook dat de door wil lezen. Ik vind het echt zoân ongelofelijk bizar verhaal en het geeft me hoop in de mensheid om te lezen wat mensen bereid waren op het spel te zetten vanuit een sterk rechtvaardigheidsgevoel.
Van die feestjes vond ik inderdaad ook best bijzonder. En inderdaad de avondklok, maar volgens mij wordt die bijna nooit genoemd ook?
@Zoeva het huis lag super afgelegen toch? Ik begreep dat je er vanaf de trein via een zandpad kon komen, dus vrij ongezien dacht ik
Ja klopt, huis ligt inderdaad heel erg afgelegen. Maar die mensen moesten ook terug na die tijd, lijkt me.
Trouwens, ik vond dit; een artikel over 't Hooge Nest nu: https://www.volkskrant.nl/cultuur-media/roxane-van-iperen-dook-in-de-fascinerende-geschiedenis-van-haar-naardense-villa-die-in-de-oorlog-diende-als-commune-van-verzet~b65688df/
- schrijfstijl?
Daar moest ik in het begin wel erg aan wennen, maar tegen het einde werd dat ook de kracht van het boek. Doordat alles zo afstandelijke en droog beschreven wordt, komt de gruwel misschien wel nog harder binnen. Vooral de droge cijfers over de holocaust of het aantal gedeporteerden kwamen bij mij heel hard binnen, want het maakte het onvevattelijke te bevattelijk.
*Dingen ontdekt?
Zoveel! Als Belg dacht ik dat het Nederlandse verzet veel sterker was dan het Vlaamse,en dat wij veel meer problemen hadden met collaboratie, maar ik denk dat we aan elkaar gewaagd waren, jammer genoeg. Anderzijds, dat er zoveel Joden actief in het verzet zaden, wist ik niet. Ik dacht dat zij vnl passief en ondergedoken leefden, omdat het sowieso al zo riskant was.
De chaos in de kampen op het einde van de oorlog, dat wist ik ergens wel, maar niet dat het zo dramatisch was.
Tot slot dacht ik dat Anne Frank in Auschwitz was vermoord, niet in Bergen Belsen. In het begin twijfelde ik of dit deel nu wel waarheidsgetrouw was, maar na wat opzoekwerk lijkt het wel redelijk te kloppen.
*Notities?
Niet in dit boek, wel moest ik de hele tijd denken aan een citaat dat ik gemarkeerd had in een ander boek dat ik onlangs las, dat hier wel van toepassing is:
" We hebben ons allemaal aan voorspellingen gewaagd,al die jaren, en niemand heeft iets voorzien. âZe houden het niet lang volâ , voorspelden we, en toen ze het toch volhielden: âze worden wel milder nu ze aan de macht zijnâ. Maar ze werden niet milder, in tegendeel, en we voorspelden: âDe andere landen laten heus niet toe dat ze een nieuwe oorlog voorbereidenâ. En weer vergisten we ons.
Uit âterugkeer ongewenstâ van Charles Lewinsky.
*Redenen van de schrijfster?
Ik ben altijd benieuwd naar de geschiedenis van een huis. Ik vraag me altijd af wat de verhalen zijn van de mensen die er vroeger woonden (om de een of andere redenen kom ik altijd terecht in woningen van ruim 100 jaar oud), maar zelfs in mijn verbeelding zijn die verhalen nooit zo spectaculair als dit verhaal. Dus ik smul eigenlijk sowieso wel van dit soort verhalen. Maar dit verhaal moest echt wel verteld worden!
*Personages
Jannie heeft een onvergetelijke indruk op mij nagelaten. Wat een moedige vrouw!
Dit bedoel ik inderdaad, je bent toch een vreemde in een andere omgeving. Dat valt op lijkt me
-
Wat vond je van de verhaalstijl/schrijfstijl van de schrijver?
De eerste paar hoofdstukken heb ik geluisterd, daarna gelezen. Vond het een fijne schrijfstijl en zat direct in het verhaal. -
Zijn er dingen die je ontdekt hebt door dit boek? Zo ja welke dan?
Dat er een groep geselecteerd werd voor medische experimenten. Dat joden leiding gaven in kampen. -
welke personage sprak jou het meest aan.
Jannie en haar zus, vind het zo knap wat hun voor zoveel mensen hebben gedaan. Ondanks dat ze het zelf erg zwaar hadden toch aan anderen gedacht. Hun eigen leven op het spel gezet. Wat mij ook echt raakte was het afscheid van de kinderen, dat ze niet wiste of ze hun ooit nog terug zou zien. En het laatste stuk van het boek dat ze herenigd werden met het gezin.
-
Wat vond je van de verhaalstijl/schrijfstijl van de schrijver?
*Heel fijn. Vanaf het begin zat ik er direct in en ik vond het makkelijk lezen. -
Wat vond je van het alwetend perspectief waarin het boek geschreven is?
Ik denk juist fijn, omdat het ik het idee kreeg dat ik meer een helikopter view had en daarmee dingen ook beter begreep. Ik kan het niet zo goed uitleggen, maar ik ben blij dat het vanuit dit perspectief geschreven is. -
Zijn er dingen die je ontdekt hebt door dit boek? Zo ja welke dan?
Veel, veel wat hiervoor al gezegd is. -
Heb je notities gemaakt in/over het boek? Zo ja welke dan?
Vooral over namen/straten omdat ik hier deels mee bekend was en wilde checken hoe dat zat. -
Wat vind je van de redenen waarom de schrijfster dit boek heeft geschreven?
Heel bijzonder dat er zoân geschiedenis zit in je huis en dat je dit zo mooi hebt kunnen achterhalen en opschrijven. Biecht: ik wilde de auteur een berichtje op instagram te sturen om puur te zeggen hoe erg ik onder de indruk ben van het boek. Doe ik misschien alsnog wel. -
Welk personage sprak jou het meeste aan en waarom?
Ik vond dit een hele lastige vraag. Iemand hiervoor zei het personage dat de baby âontvoerdâ en toen daar kan ik me heel erg in vinden. Ook een dokter die vanuit zijn beroep bepaalde âmachtâ had en dit inzette voor het verzet. Ik heb ook heel lang nagedacht over hoe het moest zijn voor de kinderen, om op te groeien in deze situatie, vooral in 't Hooge nest zelf en dan het opgepakt worden door de Duitsers.
Dat citaat van Charles Lewinsky is echt in iedere oorlog toepasbaar lijkt het. Heb de burgeroorlog van Joegoslavië meegemaakt en iedereen dacht de hele tijd: dit gaat niet lang duren, andere landen laten dit niet toe. Je zou denken dat een ervaringsdeskundige als ik zou weten dat de oorlogen on het Midden-Oosten ook niet gauw voorbij zouden gaan en toch denk ik maand in, maand uit hetzelfde: dit gaat niet meer lang duren, andere landen laten dit niet gebeuren. Hier zijn we dan, 10 years later⊠Niets veranderd.
On topic: heb deze ronde overgeslagen, want had veel te laat door dat er een boek gekozen was, maar ik word enthousiast door jullie reacties en ga van de week beginnen met lezen.
*** Wat vond je van de verhaalstijl/schrijfstijl van de schrijver?**
Fijn, ik zat er vanaf het begin lekker in. Ik kan me wel voorstellen dat sommigen het traag op gang vonden komen. Ik heb nogal een grote fascinatie voor de Tweede Wereldoorlog, dus ik was vanaf het begin nieuwsgierig.
*** Wat vond je van het alwetend perspectief waarin het boek geschreven is?**
Ik vond dat met de wetenschap van nu soms een beetje ongemakkelijk. Ik weet niet of dat het juiste woord is, maar in het begin van de oorlog waren ze zo optimistisch nog. Als lezer weet je al (in grote lijnen) wat er nog gaat komen en dat vond ik lastig.
*** Zijn er dingen die je ontdekt hebt door dit boek? Zo ja welke dan?**
Best veel, ik dacht dat ik al redelijk wat wist over de oorlog, maar er waren veel dingen nieuw. Ik heb regelmatig Google erbij gepakt om extra informatie op te zoeken. Een feitje dat ik wel interessant vond is dat het volgend jaar 75 jaar geleden is dat Anton Mussert de doodstraf kreeg. Zijn laatste woorden zijn staatsgeheim, maar worden dus na 75 jaar openbaar gemaakt. Bizar eigenlijk. Ook de details over de kampen vond ik gruwelijk om te lezen. Vooral de stukjes over de kinderen, ouderen en de experimenten van Mengele.
*** Heb je notities gemaakt in/over het boek? Zo ja welke dan?**
Nee, ik maak nooit notities.
Hoe lang word een boek meestal besproken in een boekenclub? Is het anders een idee om al een datum of dag af te spreken wanneer we weer nieuwe boeken kunnen aandragen ?
Ik werd zelf vooral onwel van de stukken in de treinen naar de kampen. Ben zelf beetje claustrofobisch en werd dus naar van de beschrijvingen. In het Spoorwegmuseum staat zoân wagon en als je dit dan allemaal leest, kan je het gewoon niet voorstellen hoe als vee die mensen allemaal vervoerd zijn. Zoveel treinen naar het oosten en waar de NS aan meegewerkt heeft. Zoveel mensen op elkaar gepropt, dagen achter elkaar, terwijl je geen idee hebt hoe lang dat nog ging duren. Nauwelijks eten, in de tocht, ruzie krijgen met je buren en nergens je behoefte kunnen doen. Vind het echt zo erg wat er met die treinen allemaal heeft kunnen gebeuren.
Zo gek dat dit allemaal zo kort geleden nog heeft kunnen plaatsvinden, in de generatie van mijn opa en oma/hun ouders. Ik geloof ook wel dat je in dit soort situaties in een soort overleefmodus schiet, dus dat je dan niet in eerste instantie denkt aan het voeren van verzet. Maar damn, ze hebben het wel allemaal toegestaan toen hĂš?
Niet gerelateerd aan dit verhaal, maar wel aan de oorlog
Heb vorig jaar een artikel over het Apeldoornse bosch gelezen, dat was een joods psychiatrische instelling. Daar staat ook een stuk in over het vervoer van mensen bijvoorbeeld in een dwangbuis. De verpleging ging voor een deel ook vrijwillig mee omdat ze het gevoel hadden hun patiënten niet alleen te kunnen laten. In het artikel staat dat er een mogelijkheid is dat deze groep patiënten nooit de gaskamers gezien hebben, maar gelijk levend verbrand zijn in de kuilen.
Dit vond ik het ergste om mee te krijgen. Ik wist het wel, maar vind het in het boek heel raak beschreven. De hoeveelheid mensen die bereid was voor een paar euro zijn medemens te verraden vanuit pure haat. De hoeveelheid mensen die geen verzet pleegden en met de waan van de dag doorleefden. De hoeveelheid bedrijven en gemeenten die werkten voor de bezetter. Er hebben toen bijvoorbeeld maar heel weinig mensen ontslag genomen als ze onder een nsbâer moesten gaan werken bij de overheid. Je kan het ze niet kwalijk nemen, ik snap dat je kiest voor je grootste kans op overleven, maar toch raakt het me zo enorm. Het maakt me ook een beetje bang voor de huidige tendensen.
Werd daarnaast ook volledig naar van die beschrijving van het vervoer. Zelf ook claustrofobisch en word al misselijk als ik aan een volle trein in de spits denk. Laatstaan dit. Zo mensonterend, zo zonder respect voor andermans leven. Rare gedachte hoor: maar ik dacht ook steeds: dat je ze dood wil a la, maar het kan dan alsnog toch wel menselijker.
ik vraag me heel vaak af wat ik in de situatie van WO2 zou hebben gedaan. Ik denk niet dat ik zou collaboreren, maar ik ben -denk ik- ook veel te laf om actief in het verzet te gaan. Maar zou ik bvb mijn Joodse buren bij mij hebben laten onderduiken? Geen idee⊠Ik zou mensen niet verraden denk ik, maar als ik (of mijn kind) ondertussen echt honger hebben en verraad extra eten zou opleveren? Ik denk ook dat ik bij een marteling onmiddellijk alles zou bekennen en iedereen aan de galg zou praten.
Dat soort dilemmaâs houdt mij , o.m. naar aanleiding van dit boek best wel bezig. (voor de geĂŻnteresseerden, het boek Wil, van Jeroen Olyslaegers vertelt mooi hoe beiden soms ook geen keuzes maar eerder toevalligheden zijn, en dat zowel collaboratie als verzet ook niet altijd zwart en wit, maar soms ook grijs zijn)
Ook als je dan kijkt naar hun tijd in de kampen: Jannie bleef er de moed inhouden, dat is de reden dat zij het gered hebben. Ik denk dat ik na anderhalve week Auschwitz al blij zou zijn als ik naar de gaskamers âmochtâ, omdat ik gewoon de kracht niet zou hebben om al die vernederingen en ontberingen te doorstaan. Ik kan mij ook niet inbeelden hoe ik die treinreis zou overleefd hebben, maar anderzijds: hoeveel mensen die even claustrofobisch zijn als wij, hebben dat wel gekund? Soms denk ik dat de overlevers uit de kampen allemaal een uitzonderlijk grote wilskracht moeten gehad hebben. Heeft iemand daar ooit iets over gelezen of gehoord?
Ik weet niet in hoeverre het verhaal geromantiseerd is, maar de ongelooflijke moed van Jannie, daar heb ik een super veel respect voor. Zelfs in de meest gruwelijke en mensonterende omstandigheden in Bergen-Belsen kan ze nog de moed opbrengen om voor mensen te zorgen⊠Ik zou, denk ik, zoals Anne en Margo mezelf aan de ziektes en uitputting hebben overgegeven. Enfin, Jannie verdient een straatnaam en een standbeeld.
Wat je zegt over de uitzonderlijke wilskracht van overlevers. Ik heb heel veel boeken gelezen van overlevenden van concentratie kampen en vernietigingskrachten en daarin viel mij iedere keer weer op dat er een combinatie van 3 dingen was: hoop, wilskracht en een hele grote portie geluk. Dat geluk kon bijvoorbeeld bestaan uit net de juiste taal spreken of een skill bezitten waardoor je een beter âbaantjeâ kreeg in het kamp. Of de juiste mensen kennen die je helpen aan een beetje extra eten of medicijnen. Of te werk gesteld worden in het commando die de spullen van vermoorde joden moesten sorteren waardoor je betere kleding, schoenen of extra voedsel kon smokkelen. De ontberingen waren dan nog steeds vreselijk maar het hield je net wat meer in levenden dan wanneer je dit niet kreeg.
Ja, ik denk inderdaad ook wel dat geluk en toeval een gigantisch grote rol spelen in je overlevingskansen. Dat merkte je ook in dit boek. Jannie en Lien zijn ongelooflijk dapper, maar uiteraard hebben ze ook een grote portie geluk gehad. Hun broer Jaap leek mij minstens even dapper en intelligent, maar heeft het niet overleeft. Desalniettemin, geluk dwing je ergens ook af. Jannieâs manoeuvre om Eberhardt te laten ontsnappen of hoe zij hun kinderen nog in veiligheid wisten te brengen, dat zijn toch dingen die de meeste mensen (mezelf inclusief) niet zouden kunnen denk ik.
Kan je eventueel titels van boeken geven? Ik heb de voorbije jaren wel regelmatig over WO 2 gelezen, maar zelden de verhalen van kampoverlevers. Het enige boek dat ik me kan herinneren is het boek van Regine Beer (ik weet de titel niet meer), een bekende Belgische kampoverlever. Van haar verhaal herinner ik me nog vooral de gruwel van de dodenmarsen, daarvoor wist ik daar niet veel van.
edit: ben nog effe gaan googelen hoe dat boek weer heette, en ik stootte op dit interview met Regine Beer: https://www.knack.be/nieuws/mensen/het-laatste-knack-interview-met-regine-beer-mensen-beseffen-niet-hoe-gevaarlijk-haat-is/article-normal-135031.html?cookie_check=1580936180 Ze geeft ook de factor geluk weer aan, maar daarnaast lijkt het mij toch ook weer een ongelooflijk sterke vrouw.
't Hooge nest heeft mij echt weer helemaal in de geschiedenislessen gezogen. Ik merk dat ik nu weer allemaal WO2 boeken wil lezen, en ik ben ook iedereen in mijn omgeving het boek aan het opdringen:)
Uhmm even denken.
De tatoeerder van auschwitz
Het boek van rudolf vrba (een van de zeldzame ontsnappers)
De keuze van Edith Eva Eger
De fotograaf van auschwitz
Verder zou ik het moeten opzoeken.
Is dit een mens van Primo Levi
Ik ontsnapte uit Auschwitz van Rudolf Vrba
Herinneringen van een joods meisje van Eva Schloss.
Ik wil even peilen of we over kunnen gaan op een nieuw boek.
- Ik wil het nog over 't Hooge nest hebben
- Ja, kom maar met een nieuwe titel!
- Nee, ik ben er nog niet klaar voorâŠ
0 stemmers
Zullen we nieuwe boeken aandragen?
Familiegeluk.
Samen met haar jeugdliefde leidt Lisette een rustig bestaan in Den Haag. Hier komt echter een abrupt einde aan als haar moeder overlijdt. Ze blijkt al jaren een groot geheim met zich mee te dragen. Met als enige aanwijzing een oud adresboekje gaat Lisette op zoek naar de waarheid. Stukje bij beetje ontrafelt ze de geheimen die haar familie liever verborgen had gehoudenâŠ
Familiegeluk is een feelgood thriller over familiebanden en de allesbepalende behoefte aan erkenning.