White privilege / racisme

Ik weet niet of dit aansluit bij de wetenschap en of het helemaal honderd procent opgaat, maar als iemand het echt niet snapt leg ik het altijd als volgt uit:

Stel je maakt een grap ten koste van het populairste kind van de klas, wat voor impact heeft dat dan? Iedereen lacht en het betreffende kind lacht vaak zelf mee en iedereen gaat weer verder met zijn dag.
Stel je maakt precies dezelfde grap ten koste van het kind in de klas dat al jaren gepest wordt, dan is het effect heel anders.

Nou ja ik hoop maar dat dit een beetje een goede uitleg is en dat ik er niemand mee kwets. Het heeft tot nu toe in ieder geval goed gewerkt bij mensen in mijn omgeving die geen kwaad zagen in grappen over bijv. donkere mensen of Moslims omdat ‘Zij ook grappen maken over ons en die zijn ook nog best grappig.’

15 likes

Ik vind zelf het idee van punching up vs. punching down wel een goede maatstaf:

Je hoeft het niet zo uitgebreid te definiĂ«ren als dit artikel, maar het is eigenlijk precies wat je zegt: een grap maken over iemand in een kwetsbaardere positie dan jij is anders dan een grap maken over iemand die het net zo ‘goed’ of beter heeft dan jij. Maar goed, er zijn ook mensen die humor een soort vrijplaats vinden waarin je ~alles moet kunnen zeggen~. Ik vind punching down vooral luie ‘humor’.

9 likes

Oh bedankt, dit ga ik zeker lezen!

Ik vind het dus best een moeilijke discussie bij cabaret, want dat is toch wel kunst en ik ben echt opgevoed met het idee dat in kunst echt alles moet kunnen. Ik weet niet of ik dat zelf ook nog steeds vind.

Maar goed de situatie waar ik het over had is als op een verjaadag domme grapjes worden gemaakt en dat vind ik dus sowieso niet kunnen, ook al is er niemand van de ‘groep die je daar mee schaadt’ bij. Als ik dan bijv. vraag: ‘Zou je dit ook zeggen als er iemand met een dokere huidskleur op deze verjaardag was?’ dan reageren mensen altijd zo van: ‘Nee natuurlijk niet! Ik ben geen klootzak!’ Alsof het achter mensen hun rug om minder erg is.

4 likes

Ik ben niet echt opgevoed met ideeën over kunst hahahaha maar ik snap wel dat het een moeilijke discussie is.

Wat je zegt over ‘nee joh dat zou ik nooit doen’ is denk ik wel heel tekenend voor mensen die zichzelf Ă©cht geen racist vinden maar dus blijkbaar toch wel vanbinnen stereotyperingen van mensen in hun hoofd hebben. Die groep vind ik zelf lastiger dan open en blote racisten, want a) het betekent dat het echt heel diep zit en het vergt heel veel zelfkritiek (= pijnlijk) en werk om daar bewust van te worden en b) mensen gaan zĂł met de hakken in het zand als je ze aanspreekt op een racistische uitspraak want IK BEN GEEN RACIST omdat ze geen neonazi’s zijn ofzo. En toch zijn het diezelfde onbewuste stereotyperingen die racisme zo structureel maken en een rol spelen bij sollicitaties, framing in de media, profiling van de politie etc.

Het is vooral link bij mensen die zichzelf heel progressief/bewust vinden, want als die aangesproken worden op onbewuste stereotyperingen gaat dat heel erg in tegen het beeld wat ze van zichzelf hebben als Goed Persoon. Die kunnen dat (in mijn ervaring) extra slecht hebben en luisteren dan niet echt. Ik zie het in mijn werk vaak als ik aanwezig ben bij discussies over kolonialisme of zelfs diversiteit in de wetenschap. De grootste goeddoeners raken dan op een gegeven moment geĂŻrriteerd als ze gewezen worden op hun gebrek aan inzicht of daadkracht op dat vlak. Het is heel lelijk.

9 likes

@flamoes Goed voorbeeld, die ga ik ook gebruiken!

Ik vind zelf dat niet alles zou moeten kunnen op het gebied van kunst. Vooral niet bij cabaret. Ook omdat de scheidslijn tussen kunst en een grappenmaker met een podium vrij klein is. Ik zou denk ik prima een halfuur kunnen vullen met makkelijke grappen over mijn eigen afkomst. Als ik echt de lachers op de hand wil hebben moet ik in een vergadering waar ik te laat binnenkom “Surinamer he” (wat ik never zou doen). Het is al zo vaak vanuit zoveel kanten gedaan en het is echt niet zo dat het zich ontwikkelt of sterk maatschappijkritisch is. De kern is consequent hetzelfde. Gaat vaak over eten, dik zijn, het accent, de strenge opvoeding en nog vaker: te laat komen en luiheid.

Daarnaast vind ik die gedachte (het moet allemaal kunnen. Vaak in combinatie met want we zijn tolerant niet racistisch) best een groot probleem in nederland. Zoals @grace zegt grappen ten koste van geloven en bevolkingsgroepen ontstaan door racistische stereotypering, gebaseerd op eeuwenlange geschiedenis. Die stereotyperingen zitten ook vrij diep ingebed in Nederland. Tegelijkertijd staat de Nederlandse samenleving absoluut niet open voor kritiek. Klein voorbeeld: Sylvana Simmons omslag in populariteit begon toen ze zich aan tafel bij dwdd uitsprak over het gebruik van de zeer denigrerende term “zwartjes”. Waarna ze moest uitleggen waarom die term niet acceptabel was en daar eigenlijk totaal niet serieus in genomen werd. Als dat niet getuigt van diep geworteld racisme weet ik t ook niet meer.

Ik kan het zelf slecht uitleggen, maar in Witte Onschuld gaat Gloria Wekker hier heel uitgebreid op in. Erg verhelderend

4 likes

Ja ik denk dat ik het wel met je eens ben. Het is alleen nogal ‘tegen’ alles wat ik altijd heb gevonden dus ik vind het eerlijk gezegd lastig om mijn mening daarover in een korte tijd helemaal aan te passen.

Het ligt ook erg aan je perceptie van kunst denk ik. Ik ben niet echt degene die moet bepalen wat kunst is en wat niet, maar ik denk wel dat meer mensen het met me eens zijn als ik zeg dat ik me afvraag of bepaalde cabaretiers in Nederland niet meer gewoon ‘vermaak’ zijn dan ‘kunst’. Net zoals dat sommige films dat zijn en dan is het dus gewoon vermaak over de rug van anderen.

2 likes

Ik ben zelf ook opgevoed met het idee van kunst is vrij en cabaret (dus?) ook. Maar inmiddels denk ik daar wel een beetje anders over.
Ik heb hier ook discussies over met mijn man. Hij zegt ‘je moet over iedereen grappen kunnen/mogen maken, daar moet je geen onderscheid in maken.’
Maar ik denk dan: ja dat kán en mág wel, maar waarom zou je het doen? Het is zo achterhaald, uitgekauwd, makkelijk, niet origineel, niet creatief, en ook schadelijk. Want ik denk dat het gros van het volk dat lacht om de racistische grapjes van Hans Teeuwen en andere ‘oude rotten’ (volgens mij ziet je het bij de jongere generatie minder) er gewoon om lacht omdat ze het er stiekem mee eens zijn en het een ‘rake grap’ vinden.
Hans Teeuwen mag het dan bedoelen met een dubbele bodem, mensen aan het denken zetten over lachen om racistische grappen, wat zegt dat over jezelf? Maar ik denk dat het publiek van Hans dus niet zover door denkt, maar alleen maar zit van ‘he he, eindelijk iemand die gewoon de waarheid durft te zeggen’. En die komen puur om een avondje es lekker te lachen om grappen over ‘zwakkeren’.
Dit kan ook kwetsend zijn maar ja inderdaad, ik heb het gemiddelde cabaretpubliek niet zo hoog zitten.

Net als bij de luizenmoeder. Het was bedoeld om te prikken, maar mensen vonden het gewoon dolkomisch dat een donkere man voor schoonmaker werd aangezien en het moslimgezin stelselmatig belachelijk werd gemaakt.

Cabaretiers zijn natuurlijk op zich niet verantwoordelijk voor een betere samenleving ofzo, maar ik schaar het dus ook zeker niet meer onder kunstzinnig. Inderdaad zoals jij zegt Flamoes, is het heel vaak gewoon (plat) vermaak.

6 likes

Precies dat! Ik merk in mijn omgeving ook dat ze dan bepaalde grappen overnemen omdat ze het gevoel hebben ‘als het in zo’n programma kan of als zo’n cabaratier het zegt, dan is het oké’. Vind ik ongemakkelijk. Ik vind dat je sommige grappen alleen kan maken als je zelf bij een bepaalde bevolkingsgroep hoort, maar dat betekent niet dat het okĂ© is voor anderen om die grap te maken.

Stom voorbeeld natuurlijk, maar ik ben zo bleek als maar kan. Vind het geen probleem om er zelf af en toe een grapje over te maken, maar ik vind het megakut als ik voor de zoveelste keer de grap naar mijn hoofdkrijg dat ik lichtgeef of iets dergelijks.

1 like

Ik vind racisme verwerkt in humor heel lastig om uit te leggen aan mensen die er de ernst niet van inzien, omdat je altijd tegenreacties krijgt van “ajoh, gewoon een grapje.” of “humor moet kunnen”. Ik weet nooit hoe ik daar op moet reageren. Bijv. onderstaand artikel:

https://www.ad.nl/rotterdam/racistische-vlag-op-west-kruiskade-verwijderd-na-ophef-wij-dachten-dat-rotterdam-dit-wel-aankon~a6d8162d/

Ik sta dan altijd een beetje paf en kom dan niet zo goed uit mijn woorden om het goed uit te leggen waarom iets niet kan. Hoe lossen jullie dat op?

Geen reactie op je vraag, maar ik vind het schrikbarend en naïef dat niemand heeft gedacht of gezegd van “nou jongens, misschien is dit toch niet zo’n goed idee dit soort banners”. Echt wtf

Ja ongelofelijk he

Ik snap hierbij gewoon ook niet wtf er grappig aan zou moeten zijn? Wat bedoelen ze er ĂŒberhaupt mee, ik snap de clou niet hoor?

Ik zou dat als reactie hebben in ieder geval. Als iemand dat zou zeggen iets van grapje moet kunnen. Zou ik zeggen oh hilarisch de kkk kom niet meer bij, veeg me op. Maar dan met zo’n grafgezicht.

Hoe denken jullie over je uitspreken over racisme (of feminisme, ableisme, vul maar in) en activisme versus dingen niet voor anderen willen invullen en dingen niet ongemakkelijk willen maken voor degene die het betreft (het “slachtoffer”, bij gebrek aan een beter woord)?

Bijvoorbeeld in de volgende situaties:

Een wit persoon ziet in een gemoedelijke setting, bijvoorbeeld een huisfeestje, dat een andere witte persoon aan een zwart persoon vraagt ‘mag ik even aan je haar voelen?’ en dit gelijk doet. De zwarte persoon lacht een beetje en verder zie je geen duidelijke gezichtsuitdrukking of lichaamstaal. De witte persoon beschouwt dit als een onbedoelde racistische handeling, maar aangezien ze niet weet hoe de zwarte persoon erover denkt en ze diegene al zeker niet ongemakkelijk(er) wil maken, zegt ze er niets over. Ze probeert de blik van de zwarte persoon te vangen en non-verbaal te laten merken dat ze het afkeurt, maar verder komt ze ook niet.

Ander scenario:
Je bent er als wit persoon van overtuigd dat Zwarte Piet racistisch is. Bij de intocht en bij alle basisscholen in jouw niet zo multiculti-buurt is Zwarte Piet nog steeds zwart geschminkt met krullen, rode lippen enzovoort; er is geen stap gezet in de voor jou juiste richting. Je stoort je hieraan, omdat je weet dat er mensen zijn die het kwetst en dat er een eenvoudige oplossing is. Maar je hebt zelf geen kinderen en de paar zwarte vrienden die in de omgeving wonen, houden zich niet met het onderwerp bezig. Vinden jullie dat deze persoon actie moet ondernemen en zoja, welke?

Ja dat zou idd ook mijn tegenreactie zijn, maar ik zou het zo graag uit willen leggen aan die persoon waarom dat niet kan (want blijkbaar zien ze dat niet in???). Maar ik vind het lastig uitleggen dat racisme verkapt in een grapje het niet okĂ© maakt. Vooral omdat ze dan vaak gaan zeggen “Het is maar een grapje, het is niet gemeend”.

Je aansluiten bij Kick Out Zwarte Piet kan ik me voorstellen. Zelf een initiatief starten als persoon die niet tot de groep behoort die zich negatief aangesproken voelt door racistische stereotypen, bijvoorbeeld door brieven schrijven of lokaal iets organiseren, vind ik een beetje vreemd. Dat voelt niet helemaal legitiem. Ik zou het persoonlijk ook gek vinden als een hetero-man een feministisch protest zou organiseren. Misschien is dat niet vergelijkbaar hoor, maar die vergelijking komt in mij op. Een soort toe-eigening, ofzo? Zou jij dat (vanuit positie zoals beschreven in scenario hierboven) wel doen?

Absoluut, ik ben het ermee eens met dat een strijd niet overgelaten moet worden aan de getroffen mensen.
Misschien had ik duidelijker moeten zijn: ik ken geen zwarte mensen die zeggen ‘nou ‘Black Lives Matter’, dat gaat wel een beetje ver hoor’, maar er zijn zat zwarte mensen die de Zwarte Pietendiscussie vervelend vinden en geen voorstander van afschaffing zijn. Dit is geen reden om te denken ‘oh laat dan allemaal maar zitten’. Maar ik vind als wit persoon handelen namens ‘zwarte mensen’ wel een beetje discutabel. Bijna white savior achtig? :stuck_out_tongue: Dat is denk ik mijn issue en de reden dat ik het initiatief nemen in dezen (waarmee ik bedoel brieven schrijven enz.) een beetje een lastige kwestie vind. Edit: hoe zou je zoiets inkleden? Namens wie spreek je?
Nogmaals, je aansluiten bij een bestaande en door zwarte mensen geleide groep zoals Kick Out Zwarte Piet en kijken wat je kunt doen, bijvoorbeeld ook achter de schermen, vind ik iets anders.

Okee, dus dan zou je het aankleden als feit en niet als ‘een groep Nederlanders waar ik niet tot behoor ondervindt regelmatig racisme en dit racistische stereotype draagt daaraan bij.’ (Edit; dit is ook een feit. Ben even aan het bedenken welk onderscheid ik precies bedoelde.)
Ik heb het idee dat mensen die nog achterlopen (laten we het zo maar noemen, of in elk geval mensen die tot nu toe elke aanpassing weigeren) vaak beter reageren op emotionele en persoonlijke verhalen dan op dergelijke statements. Snap je wat ik bedoel, of herken je dat niet? Ik denk dat daar mijn twijfel vandaan komt; dat kan een wit persoon niet bieden (tenzij er zwarte naasten een rol spelen).

Het gaat in mijn context voor de duidelijkheid wel om een situatie waarin de scholen nooit eerder signalen hebben gekregen van bijvoorbeeld ouders. Dan ga je je dus als volledige buitenstaander (? misschien denk jij daar anders over) daarin mengen.

Bijna alsof persoon X racisme ervaart op zijn werk en ik daar binnen kom banjeren om mensen daarop aan te spreken.

Dankjewel voor je reacties!

1 like

Oh, dit doet me ineens denken aan een heel ongemakkelijke situatie die ik een tijd geleden had. Ik was gewoon in de winkel en een van de vakkenvullers was een donker meisje. Ik stond in hetzelfde gangpad als zij, en er kwam een man naar haar toe en die stelde eerst een normale vraag en daarna zei hij dingen als: je bent zo zwart, waar kom je vandaan? En zij moest beleefd blijven en zei: ik kom uit Nederland. En hij helemaal doorgaan: nee, nee, je komt niet uit Nederland, dat zie ik toch. Waar kom je vandaan? En zij herhaalde het nog een keer, maar nee, dat kon echt niet want ze was zo zwart, totdat ze uiteindelijk zei dat haar ouders in een Afrikaans land geboren waren.

Ik zat me de hele tijd te bedenken wat ik nu het beste kon doen. Hij stond best een beetje verderop in het gangpad. Net toen ik er naartoe liep met het voornemen er iets van te zeggen (ik wist ook echt niet wat ik zou gaan zeggen), liep hij zelf al verder. Ik heb toen maar heel knullig mijn excuses aangeboden aan haar omdat ik iets had willen zeggen, maar te laat was. Zit me nog steeds dwars, maar ik weet nog steeds niet precies wat ik had moeten doen toen.

1 like